Brama Północna

Najprostsza droga na szczyt Góry Zyndrama prowadzi obecnie od północnego zachodu – to znaczy od strony nasady cypla, którego jest ona zakończeniem. Począwszy od łąki, przy której stoi Pomnik Milenijny, teren opada tutaj do naturalnego siodła, a następnie wznosi się kilka metrów już na szczytowe plateau. Ta sama naturalna droga wybrana została przez założycieli prehistorycznej osady na główny ciąg komunikacyjny prowadzący do jej wnętrza. W sezonach badawczych 2017 i 2019 odsłoniliśmy tutaj pozostałości monumentalnego założenia architektonicznego, które nazwaliśmy „bramą północną” (zob. „Kamienna brama zamiast fosy”). Ze względu na naturalne uwarunkowania (posadowienie budowli na stromym stoku), a zwłaszcza w wyniku nowożytnej eksploatacji kamienia pochodzącego z prehistorycznych ruin na Górze Zyndrama (zob. „Pomnik Milenijny i Zyndram z Maszkowic”), relikty te są zredukowane wyłącznie do najniższych, fundamentowych partii murów. Wciąż pozostałości te zajmują jednak powierzchnię około 150 m², a pierwotnie całe założenie musiało być jeszcze większe.

Brama północna powstała wraz z całym zespołem kamiennych fortyfikacji około 1725 r. p.n.e. Stan zachowania związanych z nią budowli nie pozwala jednak na stwierdzenie, jak długo była ona użytkowana. Brama składała się z dwóch masywnych murów biegnących prostopadle do muru obwodowego. Obie budowle miały od 3 do 4,5 m szerokości, prawdopodobnie do około 3 m wysokości i były łukowato wygięte. Położone w odległości około 2 m od siebie, tworzyły one rodzaj „szyi” flankującej na długości ponad 6 m ścieżkę prowadzącą do wnętrza osiedla. Ta ostatnia była prawdopodobnie wyłożona otoczakami, tak jak miało to miejsce w przypadku bramy wschodniej (w kilku miejscach odkryliśmy resztki tego brukowania). Niestety samo miejsce, w którym znajdowało się przejście w murze obwodowym, uległo całkowitemu zniszczeniu, stąd nie wiadomo, jak ono wyglądało. W tej strefie jedną z niewielu pozostałości muru jest potężny blok piaskowcowy, pochodzący z lica zewnętrznego.